Постојат многу вистини за туризмот, но една е основната: без промоција нема туризам! Колку и да е убава една дестинација, ако никој не знае за неа, таа останува само скриено богатство, а не туристички производ. Тоа е посебно истакнато денес во ера на дигитализација, ефтини летови и лесна достапност на која било дестинација. Денес, ништо не се случува случајно! Не е доволно да имаш планини, езера, културно наследство или уникатна гастрономија и да веруваш дека „тоа ќе се прочуе само по себе“.
Туристите нема да дојдат ако не ги заинтересираме и повикаме, ако немаме стратешка, креативна и континуирана промоција. Нема да дојдат не затоа што немаме што да понудиме, туку затоа што живееме во свет на внимание и алгоритми, во кој прво се „купува“ вниманието, па дури потоа патувањето.
Едно е сигурно промоцијата на Македонија како туристичка дестинација не е трошок туку инвестиција! Доколку пред 10,15 години се појавувавме во National Geographic, Wanderlust, Lonely Planet, денес речиси никаде нè нема. Не затоа што сме полоши, туку затоа што правилата на игра се променија.
Во споредба со период пред 15, 20 години се изменија формите и каналите на промоција, но суштината остана иста патниците бараат доверба, инспирација и добар посредник, некој кој добро ќе им го организира патувањето. Не е случајно што Дубаи денес е една од најпосакуваните дестинации, а пред 30 години тоа беше незамисливо (беше само пустина, за која никој не би рекол дека има туристички потенцијал).
Токму организираната, континуирана и паметна промоција според мерливи резултати го направи Дубаи омилено место на милиони туристи, дури и посакувано место за инвестиции во недвижности. Од пустина, се претвори во туристички рај.
Приватниот сектор е двигател на промоцијата во туризмот, но не може сам!
Нашиот приватен сектор е проактивен и е за пофалба. Постојат компании кои вложуваат во меѓукомпаниски саеми (B2B), патувачки промо-настани (roadshow), во информативни патувања за тур-оператори (FAM), и создаваат некаква слика за земјава на светско ниво. Но, без структуриран и координиран настап со државата тешко се постигнуваат сериозни, долгорочни резултати. Зошто е тоа така?
Идентитет или бренд од една дестинацијата не се гради со поединечни акции, туку со конзистентна порака, правилно таргетирање и оптимална ферквенција. Притоа е важно да се дефинираат мерливи резултати: дали тоа ќе бидат договорени нови тур-оператори, зголемување на капацитетот на летови, исполнетост со туристи особено пред- и по-сезона, просечна должина на престој, просечен приход по расположлива соба итн. Реченицата „предизвикавме интерес“ не е метрика, а без мерливи резултати се е импровизација. Истото се однесува и на субвенциите во туризмот, тие треба да се врзани со мерливи резултати, во спротивно се залудно вложени средства.
Важно е да се истакне дека доверба кај странските партнери дополнително се гради кога имаме видлива државна поддршка и стабилна политика за промоција.
И секогаш треба да одбереме промоција која дава ефект. Што функционира денес?
Иако каналите на промоција се дигитализираа, се уште B2B каналите се најисплатливи, секако ако се реализираат паметно:
Меѓународни саеми (ITB, WTM, FITUR…) – но со јасна предсаемска кампања, однапред закажани средби и следење по саемот. Штанд без содржина и систем за односи со клиенти (CRM) е само скапа фотографија.
Патувачки презентации (roadshow) во целни градови и со јасни релации град–град (city pair) од кои аеродроми и со кои авиокомпании реално можеме да носиме патници.
Информативни патувања (FAM) за тур-оператори и странски медиуми – со јасна цел, и можност за креирање конкретна понуда.
Постојано присуство на интернет: со оптимизација на јазиците на пазарите(SEO), дата маркетинг и повторно таргетирање (remarketing), користење на влијателни лица, и односите со јавност како канали за промоција.
Заеднички маркетинг со авиокомпании и тур-оператори – заеднички буџети, заеднички цели и споделени ризици.
Денес повеќе од било кога ни е потребна туристичка промоција.
Да креираме Национална програма за промоција (2026–2028) со годишен јавен буџет и јасни приоритетни пазари. Да дефинираме една порака, со интересен дизајн и видео на повеќе јазици приспособени на културниот контекст на секој пазар. Да имаме однапред дефиниран календар на настани (саеми, патувачки презентации, информативни патувања) објавен однапред, со транспарентен повик за заедничко учество на компаниите, со фонд за заедничко финансирање (50/50) на промотивни активности со приватниот сектор и со авиокомпании/тур-оператори.
Зошто да делуваме сега? Конкуренцијата не спие!. Дестинациите што беа „невидливи“ пред 10 години денес господарат со убаво спакувани приказни. Ако сакаме пак да сме видливи, треба да одлучиме кои пазари се наш приоритет (3–5 во првата фаза), да таргетираме авио компании и тур оператори со кои сакаме партнерство, да вклучиме приватен сектор во промоцијата од самиот почеток, не како статисти, туку како ко-автори.
Заклучок!
Приватниот сектор ќе продолжи да влече, затоа што така сме научени. Но вистински скок правиме само кога државата ќе ја преземе улогата на диригент: ќе го постави ритамот, темпото и партитурата, а ние бизнисите ќе свириме гласно и уверливо. Да си ја вратиме видливоста не со носталгија по вчерашните насловни, туку со професионална промоција за утрешните патници.
Бидејќи навистина е едноставно: без промоција нема туризам. А со паметна промоција има иднина!
За авторот
Влатко Сулев е генерален менаџер на Balkan Prime Tours, vice president на Spiti World Network бизнис мрежа на тур оператори кои работат дојдовен туризам и претседател на Националната асоцијација за дојдовен туризам (НАИТМ).
Balkan Prime Tours е компанија која организира тури во Македонија и на балканот за странски туристи од 2007 година. Благодарение на оваа компанија илјадници странски туристи изминативе години ја имаат посетено Македонија, што ги прави вистински промотери и амбасадори на нашата земја и Балканот. Компанијата има своја канцеларија во Скопје, но и во Софија, Подгорица и Тирана, соработува со огромен број на хотели, ресторани и семејни туристички работници од регионот, за да креира автентични туристички понуди според желбите на туристите.
Ставовите на авторот не ја одразуваат редакциската политика на еМагазин.
