Ројтерс (Хина)
Украина, која се бори против руската инвазија од февруари 2022 година, се стреми да се приклучи на НАТО што е можно поскоро, но членките на западната воена алијанса се поделени околу тоа колку брзо треба да се преземе тој чекор.
Додека источноевропските земји сакаат на Киев да му биде понудена некаква временска рамка на самитот на НАТО во Вилнус во средината на јули, западните членки како САД, Франција и Германија се претпазливи за каков било потег што би можел да ја доближи Алијансата до војна со Русија.
Одлуката за покана на земја во Северноатлантскиот договор мора да биде донесена со консензус.
На самитот во Букурешт во 2008 година, НАТО се согласи Украина, која како Русија беше дел од Советскиот Сојуз до неговиот распад во 1991 година, на крајот да се приклучи на алијансата. Но, лидерите на НАТО досега не презедоа конкретни чекори за таа цел – како што е давање на Киев т.н. Акциски план за членство што би било временски распоред за приближување кон блокот
Генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг во април во Киев изјави дека Украина има место во НАТО, но не прецизираше временска рамка. Тој подоцна јасно стави до знаење дека Украина нема да може да се приклучи се додека трае војната со Русија.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски на почетокот на јуни ја потврди оваа позиција и рече дека Украина разбира дека не може да биде прифатена во НАТО додека трае војната.
Членот 10 од Вашингтонскиот договор вели дека членството во НАТО е отворено за секоја „европска земја која е во позиција да ги промовира принципите на овој Договор и да придонесе за безбедноста на северноатлантската област“.
Од 1999 година, повеќето земји кои сакаат да се приклучат на НАТО учествуваат во МАП, програма дизајнирана да им помогне да исполнат одредени политички, економски и воени критериуми.
Кандидатите за членство треба да бидат функционални демократии кои се однесуваат праведно кон нивните малцинства, се посветени на мирно решавање на конфликти и покажуваат дека се способни и спремни да придонесат воено во операциите на НАТО.
Сепак, не е јасно како ќе изгледа процесот за членство на Украина.
И покрај тоа што не ја доби МАП, војската на земјата направи големи чекори во транзицијата кон стандардите на НАТО од руската инвазија пред 15 месеци. Овој процес, на воениот фронт, ќе се забрза, бидејќи на Киев постепено му снемува советско оружје и муниција, додека Западот ги обучува украинските војници според стандардите на НАТО и испраќа сè понапредно оружје во земјата.
На крајот, колку брзо и под кои услови ќе и биде дозволено на Украина да влезе во НАТО, ќе зависи од сегашните 31 земја-членка.
Со тоа што ќе стане членка на НАТО, Украина ќе се најде под заштитниот чадор на членот 5 од Вашингтонскиот договор, кој вели дека нападот врз еден сојузник се смета за напад врз сите сојузници.
Клаузулата за взаемна помош на НАТО е основата на алијансата, основана во 1949 година со примарна цел да се спротивстави на ризикот од советски напад на сојузничката територија.
Во исто време, членот 5 се наведува како една од главните причини зошто Украина не може да се приклучи на НАТО додека е во конфликт со Русија, бидејќи може веднаш да ја втурне Алијансата во активна војна.
Кремљ наведе дека ќе предизвика проблеми со години ако Украина влезе во НАТО. Предупредува дека Москва ќе ги обезбеди своите интереси и безбедност, за кои вели дека се загрозени повеќе од две децении од проширувањето на сојузот кон исток кон границите на Европа со Русија.
Кремљ долго време гледа на проширувањето на НАТО во Источна Европа како доказ за непријателството на Западот кон Русија – нешто што западните сили го негираат, велејќи дека алијансата е целосно одбранбена по природа – и ја наведе како клучна причина за нејзината одлука да испрати десетици илјади војници до Украина.
МИА/Фото: Влада