Вакцината е супстанца што го стимулира имунолошкиот систем да создаде антитела – крвни протеини создадени како одговор на страна супстанца – како што би било ако сме изложени на вистинска болест.
По вакцинирањето, создаваме имунитет на болеста, па затоа сме заштитени од заболување доколку се заразиме.
Дали јајцата се вклучени во изработката на вакцините против Ковид-19?
За разлика од некои други вакцини, вакцините Ковид-19 кои се сметаат за најсофистицирани не користат јајца во процесот на производство.
Како функционираат вакцините?
Вакцините на Фајзер и Модерна користат техника позната како mRNA или гласник RNA. Овие вакцини „даваат упатства на нашите клетки да направат безопасно парче од она што се нарекува: spike protein“. Овој протеин се наоѓа на површината на коронавирусот што предизвикува Ковид-19.
Откако ќе се инјектираат овие гласници на вакцините, или mRNA, клетките го користат за да создадат го создадат спајк протеинот, тогаш гласниците се разложуваат и елиминираат.
Протеинското парче се прикачува на површината на клетката, иницирајќи го нашиот имунолошки систем да создаде антитела против него, исто како што би било кога би бил изложен на вистинскиот коронавирус што предизвикува Ковид-19.
На овој начин, телото учи како да се заштити кога и ако се појави вистинскиот вирус.
Вакцините за mRNA не користат жив вирус кој предизвикува Ковид-19, ниту mRNA влегува во јадрото на клетката, каде што се чува нашата ДНК (генетски материјал).
Вакцината од Janssen/Johnson & Johnson е направена со употреба на еден вид вирус наречен аденовирус тип 26 или Ad26.
Ad26 испорачува парче ДНК, или генетски материјал, користен за производство на спајк протеин, така што лицето може привремено да го направи овој протеин и да го научи имунолошкиот систем да реагира против коронавирусот. Ad26 е изменет така што не може да го разболи лицето.
Колку дози ви се потребни?
Една доза за вакцината J&J, и две дози од вакцините од Модерна и Фајзер.
Кој е интервалот помеѓу дозите?
За вакцините Модерна, двете дози се даваат во интервал од 4 до 6 недели. За вакцината на Фајзер, двете дози се даваат во интервал од 3 до 6 недели.
Што се случува ако не ја земете втората доза?
Се верува дека и вакцините Фајзер и Модерна се околу 50% ефективни по само една доза.
После потребните дози, колку време е потребно за се создаде имунитет?
Тоа се случува околу една недела по втората доза. Штом втората доза се аплицира, вакцините Фајзер и Модерна, согласно студиите, се ефективни околу 95%. Податоците за ефективноста на J&J се засноваа на 28 дена по инокулацијата.
Колку се ефикасни вакцините?
Генерално, вакцините Фајзер и Модерна се ефикасни околу 95%. Генерално, вакцината J&J се покажа 72% ефикасна во спречување на умерена до тешка Ковид-19 во студии во САД.
Колку трае заштитата?
Бидејќи вакцините се нови, ова сè уште не е познато со сигурност. Врз основа на други вируси кои се слични на коронавирусот што предизвикува Ковид-19, вакцините Ковид-19 за кои се покажува дека се многу ефикасни може да ги заштитат луѓето за неколку години. Тоа е научна претпоставка заснована врз експертиза и познати факти за вирусот што предизвикува Ковид-19.
Што е со несакани ефекти?
Луѓето треба да очекуваат да имаат некои несакани ефекти, слични на оние што некои луѓе ги пријавуваат по вакцинирањето против грип. Експертите очекуваат привремени несакани ефекти како што се болка во раката каде што се аплицира вакцината, замор, болки во телото и можеби треска.
Најмалку две лица кои примиле вакцина на Фајзер во Велика Британија имале сериозни алергиски реакции, поради што британската влада им соопшти на оние кои се склони кон реакции слични на анафилакса, да не ја земаат.
Што се однесува до сериозни несакани ефекти, тоа е премногу рано. Тоа е затоа што испитувањата во фаза III не даваат доволно информации за ретки несакани ефекти. Тоа ќе стане евидентно, доколку се појави, бидејќи повеќе луѓе се вакцинираат. Но, тоа не е причина да се избегнува вакцината.
Како што се аплицираат милиони дози, доколку има многу ретки несакани ефекти, тие се очекува да се појават во многу краток временски рок.
Дали ковид вакцините спречуваат ширење на вирусот од страна на вакцинирана особа?
Тоа сè уште не е познато. Бидејќи се прават повеќе анализи и следење, експертите ќе можат да откријат дали вакцинирана личност, доколку е изложена на вирус, дали сè уште може да го шири дури и ако самите не заболат од ова заболување.
Колку од населението треба да се вакцинира за таканаречен стадо имунитет?
Имунитет на стадото не е цел на почетните циклуси на вакцинацијата. Тогаш кога вакцинирањето е распространи ширум целата популација, ќе се разгледува можноста за имунитет на стадо.
Откако ќе се вакцинирам, дали сè уште треба да носам маска?
Да! Дури и по вакцинацијата, сепак ќе биде потребно превентивно однесување. Намалувањето на можноста за пренос на вирусот ќе бара не само голема стапка на вакцинацја, туку тековно социјално дистанцирање и маски. А, имунитет на стадото може да бара и висока стапка на вакцинација и во групи кои самите се со мал ризик, што само по себе отвара други етички прашања.
Стручна ревизија на содржината е направена на 05.03.2021
Извори:
Paul Offit, MD, director, Vaccine Education Center, and professor of pediatrics, Children’s Hospital of Philadelphia; professor of vaccinology, Perelman School of Medicine, University of Pennsylvania.
CDC: “Vaccines: The Basics,” “When Vaccine is Limited, Who Gets Vaccinated First?” “Understanding How COVID-19 Vaccines Work,” “Meeting of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) November 23,” “Understanding mRNA COVID-19 Vaccines.”
JAMA: “COVID-19 and mRNA Vaccines — First Large Test for a New Approach.”
The Lancet: “Oxford-AstraZeneca COVID-19 vaccine efficacy.”
Facebook interview: Mark Zuckerberg and Anthony Fauci, MD, Nov. 30, 2020.
FDA: “Vaccines and Related Biological Products Advisory Committee Meeting, Dec. 17, 2020.”
Naor Bar-Zeev, PhD, associate professor of international health and vaccinology and deputy director, International Vaccine Access Center, Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health, Baltimore.
Statista.com: “The Cost Per Jab of Covid-19 Vaccine Candidates.”
AstraZeneca: “COVID-19 vaccine AZD1222 is better tolerated in older adults than younger adults with similar immune responses across all age groups.”
The Lancet: “Safety and immunogenicity of ChAdOx1nCoV-19 in a prime-boost regimen in young and old adults (COV002) in a single-blind, randomized, controlled, phase 2/3 trial.”
Moderna: “Moderna’s COVID-19 Vaccine Candidate Meets its Primary Efficacy Endpoint in the First Interim Analysis of the Phase 3 COVE Study.”
BMJ.com: “Covid-19: Moderna vaccine is nearly 95% effective, trial involving high risk and elderly people shows.”
CBS News: “UK warns against giving Pfizer vaccine to people prone to severe allergic reactions.”
Video: Coronavirus in Context: Vaccine Development and Public Confidence
John Whyte, MD, MPH, Chief Medical Officer, WebMD.
Michelle McMurry-Heath, MD, President & CEO, Biotechnology Innovation Organization (BIO).
Video: Q&A With Dr. John Whyte (Dec. 11, 2020)
John Whyte, MD, MPH, Chief Medical Officer, WebMD.
Овој пост е дел од едукативната платформа „Минута здравје“, која содржи брзи дневни факти базирани на научни сознанија.
Заследете ги на Инстаграм за секојдневни совети и практични информации.
пишува на Инстаграм-профилот на kiwi-zdravje.
View this post on Instagram
Фото: Photo by Hakan Nural on Unsplash