Европската унија сама себе си се перцепира како единство на различности. Одеднаш, сега, се покажува дека членки на ЕУ промовираат еден чуден ЕУ-однос, ние и вие. Многу пати сум го цитирала професорот Џозеф Вајлер од Харвард, познат по уставот на ЕУ, кога вели дека ЕУ прво, иако се вика Европска унија е потесен ентитет од Европа, а сепак се вика Европска унија и дека односот кон кандидати и кандидатите, и кандидатите за кандидати треба да го смени, бидејќи напати тој начикува на судија и обвинет или се одвива според начелото молчи и слушај. Тоа не се однесува, се разбира, на ЕУ како ентитет и на органите, туку еве на некои членки, вели професорката и актуелен пратеник, Гордана Силјановска Давкова на трибината организирана во централниот штаб на ВМРО-ДПМНЕ насловена „Заштита на националните и државни интереси, наместо пазар дипломатија“, информираат од партијата.
Таа ова го посочи во однос на Република Бугарија и нејзиниот однос кон Македонија со наметнување разно разни барања и услови, како што е и барањето за промена на Уставот за впишување на бугарско малцинство, а од нејзина страна неправејќи никакви отстапки на зацртаните позициите нарекувајќи ја чудна тактита за земја членка на Европска унија која се потира на начелото на еднство на различностите.
Во однос на признавањето и заштитата на правата на малцинствата, Силјановска Давкова посочи дека тука особено треба да важи начелото на реципроцитет, односно како што Бугарија бара признавање на бугарско малцинство во Македонија, истото треба да го направи и таа, и во Бугарија да го признае македонското малцинство и да ги гарантира неговите права, што е во согласнот и со добиените пресуди од Судот за човекови права кои ги покренаа Македонците во Бугарија.
„Од она што го покажува историската меморија, токму на прашањето на заштитата на правата на малцинствата најмногу се инсистирало на реципроцитет. Да посочам, и ние и Бугарија, и сме ја потпишале и сме ја ратификувале рамковната Конвенција за заштита на правата на малцинствата.
Ако ја следиме логиката на солунскиот Самит и на она што тогаш, комесарот Оли Рен го изрази дека, регионот е Европа историски, географски, културно, дека само во два културно историски моменти на Отоманската империја и на комунизмот не сме биле заедно. И дека логиката е јасна ако е ова портата на ЕУ, тогаш или ние ќе извезуваме мир или ќе увезуваме немир“, истакна Силјановска Давкова.
Во однос на барањето за промена на Уставот, таа истака дека е неизбежно тој повторно да се менува, најмногу поради ЕУ интеграциите како што е преимерот со Србија која пред недела дена се изјаснуваше и на референдум, но дека тоа ние треба да го направиме со барање од внатре, како на пример претседател на држава, а не како барање кое некој од надвор ни го наметнува.
„Мој белгиски колега вели, Уставот треба да се менува со рака што трепери од одговорност. Да, ние го менуваме Уставот со рака што трепери од страв, до сега неколку пати.
И замислете, за триесетина години 36 амандмани, споредено со САД, за повеќе од 200 години, 27 амандмани, имаат илјада предлози и пет илјади неуспешни обиди.
Проблемот е што ние, дали треба да го смениме Уставот, јас одговорно тврдам и тоа ќе го направиме. Србија тоа сега го прави со референдум, во функција на ЕУ интеграцијата, меѓутоа не со барање од надвор, туку со барање од внатре. Еден паметен претседател или претседател на собрание, одамна би ја проширил уставната комисија со експерти, за да видиме во овие 30 години кои проблеми ги манифестираше уставната норма во праксата како систем“, посочи Силјановска Давкова.
„Јас ќе зборам за овој тип на манипулација која што му се случува на македонскиот народ, односно властите се обидуваат да ја манипулираат македонската јавност односно да се поигруваат или да ја навредуваат интелигенцијата на граѓанството.
И тоа го прават по четири клучни столба кои што можам да ги забележам, два се повеќе процедурални, а два се повеќе суштински, истакна Стефан Андоновски, член на Извршниот комитет на ВМРО-ДПМНЕ на денешната трибина.
Андоновски истакна дека бугарскиот премиер Кирил Петков го диктира процесот на преговарање, додека македонските власт се однесуваат како неми набљудувачи и независни аналитичари, укажувајќи дека има чувство на инфериорност кај власта.
“Прво треба да забележиме дека Кирил Петков како премиер на Бугарија е оној кој го води процесот на преговарање, оној кој ја диктира агендата, ги диктира прашањата кои што ќе се дискутираат, оној кој ги диктира комисиите кои што ќе бидат формирани, кој ќе учествува во нив, мандатот, прашањата кои ќе треба да се затворат како и роковите.
Од нашата страна, нашите власти се однесуваат како да се или неми набљудувачи или независни аналитичари, без воопшто да имаат било каков ефект внатре во учеството. Замислете дури не учествуваа ни во селекцијата на тоа каде ќе се одржуваат средбите прво, а каде следната или средбата потоа“, дециден е тој.
Имам едно чувство на инфериорност кај нашите носители на одлуки, порача Андоновски.
Имаме целосна доминација и изместување на оската, а знаете во меѓународната дипломатија, па и во преговорите како процес мора да имате две сериозни страни еднакво потковани за процесот да доведе до еднаков избалансиран резултат. Не може да очекувате избалансиран резултат кога имате не избалансиран процес, смета Андоновски.
Андоновски вели дека очекувал некое пологично правно резонирање во однос на изјавата на Бојан Маричиќ во однос на Бујар Османи, кој е министер за надворешни работи, бидејќи Маричиќ бил правник, додека Османи хирург.
“Вториот аспект е нешто што ја навредува интелигенцијата затоа што ги диктираат процесите еден правник и еден хирург. И сега од хирургот во Министерството за надворешни работи може и да очекувате неумесни изјави кои што немаат допирна точка со правната реалност, но од правникот кој што беше во Министерството за правда, а сега во Секретаријатот за европски прашања би очекувале некое пологично правно резонирање и во таа смисла е она кое што долго време не навредуваат дека со Бугарија нема да има нов договор, а сега лесно се преминува дебатата дали новиот договор кој што ќе биде потпишан со Бугарија ќе помине во Собранието со двотретинско мнозинство или не“, објасни тој.
Во однос на суштинските аспекти, Андоновски вели дека сега има нешто повеќе од португалскиот предлог, додвајаќи дека тој предлог бил прифатлив од македонската страна, но отфрлен од Бугарија, односно како што рече тој истиот е ставен во фиока, а се дискутира за промени кои што значат промени во идентитетските обележја.
“Да преминам кон по суштинските аспекти. Првиот суштински аспект е дека сега имаме нешто повеќе од португалскиот предлог. Исто така ќе ве потсетам дека цела 2021 година бевме убедувани дека португалскиот предлог е единственото нешто за што преговараме, кога знаеме дека уште првиот ден португалскиот предлог, кој одеше на заштита на дел на македонските права беше отфрлен од Бугарија.
Тие продолжија да дискутираат, а беше прифатен од македонска страна дека е одлична основа за продолжување на преговорите. Сега португалскиот предлог е ставен на ад акта и ние дискутираме за повеќе од меѓународно прифатените правила на игра, односно дискутираме за промени кои што значат промени во идентитетските обележја и не е случајно голем број на поранешни претставници од власта повеќе не се дел од истата, затоа што ова е навредливо дури и за нив, за луѓето кои што беа дел од грчкиот договор“, кажа Андоновски.
И последната суштинска разлика на кое што се удираат македонските национални интереси е едно начело во правото на ЕУ кое што вели директна примена на правилата, посочи тој.
“Македонија исто како и Бугарија се потписници на Европската Конвенција за човекови права. Како правен документ има директна примена во правниот поредок на Република Македонија, исто како и било кој системски закон кој што го имаме.
Од тука да очекувате и да се мешате во правата на Македонија и македонскиот уставен поредок за да таа го менува истиот, а во исто време не ги почитувате правата на Македонците кои што живеат во Бугарија, кои што се заштитени по таа конвенција која што вие сте ја ратификувале, освен што е политички некултурно, оди против сите правила на меѓународното право.
Но, она кое што мене повеќе ме навредува не е бугарскиот став дека тие нема да ги почитуваат пресудите на судот во Стразбур, туку е македонскиот став дека ние немаме право да ги заштитиме токму тие права кои се гарантирани од Советот на Европа, од Судот за човеков права“, потенцираше Андоновски.
Фото: Фејсбук/Силјановска Давкова