Необичните услови поврзани со патот на Македонија кон членство во Европската унија се причина за загриженост, оценува Фајненшл тајмс (ФТ) по повод почетокот на процесот за пристапување во ЕУ со Скопје и Тирана, пренесува Радио Слободна Европа.
Весникот пишува дека во 1971 година, офицерите на ЦИА напишале документ на 12 страници со наслов „Македонски синдром“ кој го издржал тестот на времето како јасна анализа на еден од најнерешливите историски спорови во Југоисточна Европа и додава дека авторите на документот можеби нема да бидат изненадени ако знаат дека, и покрај различниот геополитички контекст од тоа време, тензиите околу македонскиот идентитет останале нерешени.
Поради овие причини, оценува ФТ, прерано е да се слави почеток на преговорите за пристапување во ЕУ со Македонија и Албанија.
Весникот пишува дека европските лидери храбро одговориле на рускиот напад врз Украина со доделување кандидатски статус на Украина и Молдавија минатиот месец. Тие, исто така, го забрзаа процесот за Македонија и Албанија, за да не се занемарат државите од Западен Балкан кои тропаат на врата речиси од почетокот на овој век.
Но, во брзањето да ја направат вистинската работа, лидерите на ЕУ натрупаа проблеми за иднината, истакнува ФТ. Весникот наведува дека европските лидери во суштина ја повикуваат Македонија да се приклучи, но велат дека тоа нема да се случи ако не исполнат низа ригорозни барања поставени од Бугарија кои се однесуваат првенствено на јазикот, националниот идентитет и историјата.
Во која било фаза од пристапните преговори, Бугарија има моќ да ги запре или одложи со изјавување дека Македонија ги избегнува своите обврски, наведува ФТ, додавајќи дека условите на Бугарија ги надминуваат формалните критериуми за пристапување во ЕУ, кои главно се однесуваат на исполнувањето на ЕУ стандардите за слободна пазарна економија и демократија и инкорпорирање на законодавството на ЕУ во националното право.
За влез во ЕУ, ниту еден претходен кандидат никогаш не бил принуден да попушти пред барањата на друга земја за прашања како што се толкувањата на историјата кои никогаш не можат да имаат постојан, фиксен одговор. Но, Бугарија е членка на ЕУ од 2007 година, а Македонија е кандидат. Непријатната вистина е дека Софија е напред, пишува ФТ.
Весникот оценува дека ЕУ, поддржувајќи ја позицијата на Бугарија, како единствен начин да се придвижи напред, не само што престана да биде непристрасен арбитер меѓу двете земји, туку и направи веројатно дека слични пречки ќе бидат поставени и пред другите земји од Западен Балкан.
На пример, овој месец се разгоре спорот меѓу Хрватска, која е во ЕУ, и Србија, која е кандидат, околу планираната посета на српскиот претседател Александар Вучиќ на споменикот на местото на хрватските злосторства врз Србите во Втората светска војна.
Што ако еден ден Хрватска го следи примерот на Бугарија и бара од Србија да го прифати хрватското читање на историјата на Југославија во 20 век, пишува ФТ. Весникот наведува дека, во одбрана на ЕУ, парламентот на Македонија одобри протокол кој ги вклучува условите на Бугарија, но додава дека тоа е само половина од приказната. Софија инсистира дека нејзиниот сосед мора да го промени својот устав за да му даде формален статус на бугарското малцинство во Македонија, а за тоа ќе биде потребно двотретинско мнозинство во парламентот, што во моментов изгледа далечна перспектива, додава ФТ.
Проблемот на малцинствата го вклучува и едностраниот пристап на ЕУ. Македонија ќе мора да го измени својот устав, но Бугарија не е обврзана да ги гарантира правата на своето македонско малцинство, и покрај бројните пресуди на Европскиот суд за човекови права во корист на таа заедница, пишува весникот. За волја на вистината, се додава во текстот, секоја страна треба да покаже подобро разбирање за другата.
Од издигнувањето на современата македонска национална свест во 19 и 20 век, Бугарија се бори со самиот концепт на посебна македонска националност. Кога Југославија се распадна во 1990-тите, Бугарија беше првата земја што ја призна новата македонска држава.
Но, не го признава македонскиот јазик, сметајќи го за гранка на бугарскиот. Во документ на ЦИА од 1971 година се вели: „Софија тврди дека сите Македонци се навистина етнички Бугари отсечени од својата татковина“, пишува ФТ.
Истакнувајќи дека за Скопје било од витално значење да ги реши своите разлики со грчкиот договор од Преспа во 2018 година, ФТ додава дека ЕУ, сепак, покажувајќи фаворитство кон Бугарија во однос на Македонија, можеби ненамерно ставила клип кој, како што се тврди, го поддржува.
ПОВРЗАНИ ВЕСТИ
Фото: Влада