Во околината на Драчево, во месноста Пеленица, постои илегална депонија на која се наоѓаат неколку илјади тони токсичен отпад линдан, потврдуваат за „Мета“ од Министерството за животна средина.
Депонијата, е необележана, неоградена и не постои знак кој информира дека на тоа место се наоѓа токсичен канцероген отпад кој влијае и на животната средина, но и на човековото здравје.
Линданот на оваа локација потекнува од фабриката ОХИС и таму го фрлале работници пред да се направат големата и малата депонија на територијата на фабриката каде што се проценува дека има помеѓу 40-50.000 тони контаминирана почва со линдан.
Еко-активистите од „О2 Иницијативата“ велат дека според нивните сознанија на таа површина биле фрлени околу 8.000 тони линдан.
– Линданот е од фабриката ОХИС, а информацијата која ја имаме потекнува од работниците вработен во фабриката. Депонијата не е соодветно обележана и нема никаква информација која би укажала дека таму се наоѓа токсична супстанца и каде не би смеело да се движат луѓе.
Минатата година и ова лето МЖСПП ја има споделено информацијата со ЦУК за обележување, односно оградување на просторот и донесена е одлука дека таму не смеат да циркулираат луѓе, но еве до денес тоа не е направено. Токму во Пеленица се организираат многу училишни екскурзии, што мора да се смени – вели Татјана Чакулев од „О2 Иницијатива“.
Дека постои дива депонија на која што најверојатно има линдан, за „Мета“ потврдува и Сузана Андонова од канцеларијата за ПОПс (Persistent organic pollutants) – неразградливи органски загадувачи при Министерството за животна средина.
– Информацијата е произлезена од дел од вработените во ОХИС, кои што точно знаеле каде на која локација го истурале линданот и тоа било сукцесивно, се додека не сфатиле дека количеството ќе биде многу големо и нема да можат да продолжат да го складираат отпадот таму. И тогаш во соработка со германската компанија која ја има дадено лиценцата за производство на линдан, одлучиле да направат бетонски базен за складирање во кругот на ОХИС.
Така ова складирање на илегални количества се во суштина случено во период кога никој не знаел дека е толку токсичен, туку го сметале за обичен прашок и не знаеле дека треба со внимание да се работи. За среќа навреме се мобилизирале дека не треба да продолжат да складираат таму – вели Андонова.
Таа смета дека прво од таму треба да се извадат неколку примероци, да се направи идентификација што има во почвата и потоа соодветно да се обележи и да се огради таа територија со знак за опасност за луѓе, за да не се пристапува таму.
– Треба да се формира екипа составена од повеќе институции и да излезе на терен. Има стручни екипи од министерство за одбрана, од МВР кои работат со хемиско, биолошко оружје, опасен материјал кои можат да помогнат во тој дел. Ние како министерство немаме капацитети и стручна екипа која знае да излезе на терен заштитена со целосна опрема и да ракува со тоа. Тоа треба да бидат обучени лица, ние немаме ниту такво одделение во министерството, ниту оперативна екипа која на терен може да земе да копа и да прави испитувања – вели таа.
Андонова за „Мета“, посочува и друг проблем со линданот, а тоа е нелегално складирање на помали количини во индивидуални штали кои го користат линданот како инсектицид, а притоа не знаат дека е канцерогена супстанца.
– Порано си биле научени да си го користат линданот како средство против вошки и болви. Си го купиле одамна, не ни знаат дека е толку опасно и се уште го користат – додава Андонова.
Линданот од Меѓународната асоцијација за истражување на канцер е класифициран во група 1 канцерогени супстанци со доволно докази дека предизвикува не-Хочкин лимфом.
Тој е перзистентна хемикалија која долг временски период не се распаѓа во животната средина. Бидејќи е испарлива супстанца, се расејува од контаминираната почва и се содржи и во ПМ честичките.
Изложеноста на линдан може да се појави од консумирање на контаминирана храна или преку дишење на воздух загаден со линдан. Хроничната (долготрајна) изложеност на линдан со вдишување кај луѓето се поврзува со заболувања на црниот дроб, крвта како и нарушувања на нервниот, кардиоваскуларниот, имунолошкиот и репродуктивниот систем.
Линданот е вклучен во Стокхолмската конвенција во 2009 година кога е класифициран во група А, супстанца која мора да се елиминира и да престане да се произведува. Македонија конвенцијата ја потпиша на 23 мај 2001, а на 19ти Март 2004 година таа беше ратификувана во Собранието на Република Македонија.
Мета/Илустрација: Мета/Фото: Фармахем
ПОВРЗАНИ ВЕСТИ
Ќе се отстранува опасниот по живот линдан од „Охис“, чистењето ќе трае од три до пет години